Merhaba sevgili okur, Farklı bakış açılarını bir araya getirmekten, tartışmalara yeni pencereler açmaktan hoşlanıyorsanız doğru yerdesiniz. Bugün ele alacağımız konu, dil biliminin hem akademik hem de gündelik hayatımızda sıkça karşılaştığımız tartışmalarından biri: Özbek Türkçesi şive mi, lehçe mi? Küresel bakış açısından evrensel ölçütlere, yerel gözlemlerden toplumsal algılara kadar geniş bir perspektifte bu meseleyi birlikte değerlendirelim. Küresel Perspektif: Dilbilimsel Kriterler Dünya genelinde dil ve lehçe ayrımını belirlemek için kullanılan kriterler çoğunlukla karşılıklı anlaşılabilirlik, tarihsel gelişim ve politik sınırlar üzerinden tanımlanır. Özbek Türkçesi bu bağlamda incelendiğinde, Türk dilleri ailesi içerisinde bağımsız bir lehçe olarak kabul edilir. UNESCO ve birçok dilbilim enstitüsü, Özbek…

Yese Kapılmak Ne Demek? İnsan Doğasının Karanlık ve Dönüştürücü Yanına Bir Yolculuk Hayat hep planladığımız gibi gitmez. Bazen en güçlü olduğumuzu düşündüğümüz anda bir olay bizi yıkar; bazen de küçük bir hayal kırıklığı içimizde büyüyerek devasa bir karanlığa dönüşür. İşte bu anlarda, dilimizde çok eski ama hâlâ derin anlamlar taşıyan bir ifade belirir: “Yese kapılmak.” Belki de çoğumuz farkında bile olmadan bu hâli yaşarız. Peki gerçekten ne anlama gelir? Nereden gelir? Ve en önemlisi, bu duygunun içinden nasıl geçebiliriz? Yese Kapılmak: Kelimelerin Ötesinde Bir Ruh Hali “Yese kapılmak” deyimi, Arapça kökenli “ye’s” kelimesinden gelir ve “umutsuzluğa düşmek, karamsarlığa kapılmak” anlamını…

Heyet Raporu Ne Kadar Sürede Çıkar? Heyet raporları, özellikle adli, idari ve akademik bağlamlarda önemli bir yer tutar. Birçok alanda, bireylerin ya da grupların kararlarının alınmasında kritik bir rol oynayan bu raporlar, genellikle çeşitli profesyonel değerlendirmelerin sonucudur. Peki, heyet raporu ne kadar sürede çıkar? Bu sorunun cevabı, yalnızca raporun türüne, içeriğine ve amacına bağlı değil; aynı zamanda tarihsel süreçlere, mevcut mevzuata ve raporu hazırlayan heyetin dinamiklerine de dayanır. Tarihsel Perspektifte Heyet Raporları Heyet raporlarının tarihçesi, genellikle belirli bir gruptan ya da uzmanlardan alınan görüşlerin yazılı hale getirilmesiyle başlar. İlk kez Osmanlı İmparatorluğu döneminde, devletin çeşitli konularda aldığı kararlar için uzmanlardan…

Hepatoloji İçin Hangi Bölümden Randevu Alınır? Tarihin Işığında Bir Sağlık Yolculuğu Tarihçi gözüyle bakıldığında insanlık, yalnızca savaşlar, icatlar ve uygarlıklarla değil, aynı zamanda bedenini anlama çabasıyla da gelişmiştir. Tıbbın tarihine baktığımızda, her dönem insanın kendi iç dünyasını – organlarını, kanını, hastalıklarını – anlamaya çalıştığı bir hikâyedir. “Hepatoloji için hangi bölümden randevu alınır?” sorusu da aslında bu kadim arayışın modern tıptaki yankısıdır. Geçmişte gökyüzüne bakarak hastalık arayan insanoğlu, bugün laboratuvarlara, görüntüleme cihazlarına ve uzman hekimlere başvuruyor. Bu dönüşüm, hem bilimin ilerleyişini hem de toplumların sağlıkla kurduğu ilişkiyi anlamak açısından tarihsel bir kırılma noktasıdır. Antik Çağlardan Günümüze Karaciğerin Hikayesi Karaciğer, insanlık tarihinin…

Hektometre’nin Kısaltması Nedir? Ölçünün Edebiyatla Buluştuğu Nokta Bir edebiyatçının kaleminde, her kelime bir ölçüdür. Cümleler, duyguların, zamanın ve anlamın birimlerine bölünmüş hâlleridir. Hektometre gibi teknik bir terim bile, aslında insanın ölçme ve anlam verme çabasının bir parçasıdır. Peki, hektometre’nin kısaltması sadece “hm” midir, yoksa dilin içindeki bir derinliğin işareti mi? Bu yazıda, ölçünün dildeki yankısını, kelimelerin ölçüsüzlüğünü ve anlamın sınırlarını edebiyat perspektifinden ele alacağız. Çünkü bazen bir harf, bir insanın tüm hikâyesini anlatabilir. Kelimenin Gücü: Ölçüden Anlama Hektometre teknik olarak 100 metreye eşittir ve kısaltması “hm” şeklindedir. Fakat bir edebiyatçının gözünde bu iki harf, yalnızca bir ölçü birimi değil; simgesel…

Gecenin sessizliğinde kahvesini yudumlarken, Esra bir kez daha aynı soruyu düşündü: “Pazarlama bölümünün önü gerçekten açık mı?” Ofisin ışıkları söneli saatler olmuştu ama zihninde stratejiler, hedef kitleler, marka hikâyeleri dönüp duruyordu. Pazarlama onun için sadece bir iş değil, insanları anlamanın, onlara dokunmanın bir yoluydu. Ama bazen bu kadar anlam yüklediği şeyin, gerçekten geleceği olup olmadığını sorguluyordu. Bir Hikâye: Esra ve Mert’in Pazarlama Yolculuğu Esra, empatisiyle tanınan bir pazarlamacıydı. İnsanların duygularını sezme becerisi, markalara ruh katmasını sağlıyordu. Mert ise analitik zekâsı ve stratejik yaklaşımıyla veriden hikâye çıkaran biriydi. İkisi aynı şirkette, aynı bölümde çalışıyorlardı ama dünyaya bakışları bambaşkaydı. Bir gün, yeni…

Marc-Vivien Foé Kaç Yaşında Öldü? – Bir Futbolcunun Kalbinden Toplumsal Farkındalığa Futbol sadece bir oyun değildir; bazen bir kalbin durduğu anda milyonların kalbi aynı anda sızlar. 2003 yılında sahada yere yığılan Marc-Vivien Foé’nin hikâyesi, sadece spor tarihine değil, insanlığın vicdanına da kazındı. Onun hikâyesi, erkeklerin analiz ettiği bir “olay” değil, kadınların hissettiği bir “trajedi” olarak hafızalarda yer etti. Bugün, bu olayın ardındaki gerçekleri, toplumsal cinsiyet, çeşitlilik ve sosyal adalet perspektiflerinden ele alarak konuşalım. Marc-Vivien Foé: Rakamların Ardındaki İnsan Marc-Vivien Foé, 1 Mayıs 1975’te Kamerun’da doğdu. Fransa’da profesyonel futbol kariyerine adım attı ve Lyon, West Ham United ve Manchester City gibi…

Güneş Işığı ve Toplum: Bir Işığın Sosyolojik Anlamı Bir sosyolog olarak, toplumu yalnızca insanların yaşadığı bir yer değil, aynı zamanda anlamların, sembollerin ve alışkanlıkların iç içe geçtiği bir organizma olarak görürüm. Her sabah perdelerin arasından içeri sızan güneş ışığı, sadece biyolojik bir gereklilik değil; aynı zamanda insanın kendisiyle ve toplumla kurduğu ilişkinin bir yansımasıdır. “Güneş ışığı faydalı mı?” sorusu, yüzeyde basit görünür, fakat derinlerde kültürel kodlarımızı, toplumsal rollerimizi ve modern yaşamın ritmini sorgulatır. Toplumsal Normlar ve Işığın Görünmeyen Düzeni Toplum, bireyin davranışlarını şekillendiren görünmez kurallarla örülüdür. Bu kurallar yalnızca hukuki veya ahlaki değil, aynı zamanda fiziksel çevreyle kurulan ilişkilere de…

Bir Psikoloğun Merceğinden: Gümüş Kaplama Kararır mı? Bazen bir gümüş yüzüke bakarken kendimi düşünürüm; ilk günkü parlaklığı gitmiş, yerini hafif bir kararmaya bırakmış… Ama işte tam o anda zihnimde bir soru yankılanır: “Gerçekten gümüş mü kararır, yoksa biz mi karartırız onu?” Bir psikolog olarak, maddelerin değişiminde bile insan ruhunun izlerini görmeye meyilliyimdir. Çünkü her kararma, her parlama, bir içsel sürecin yansıması gibidir. Bilişsel Boyut: Parlaklık Algısının Gerçeği Bilişsel psikoloji, algı ve düşüncenin olayları nasıl şekillendirdiğini anlatır. Gümüşün kararması, aslında oksidasyon gibi doğal bir süreçtir; havadaki kükürt bileşenleriyle tepkimeye girer. Ancak biz insanlar bu fiziksel değişimi nadiren nötr karşılarız. Zihnimiz, “kararma”…

Gönül Dağı Şarkısı Kimin Eseri? Bir Melodinin Felsefi Yolculuğu Bir filozofun masasındaki sessizlik, çoğu zaman bir şarkının yankısıyla bozulur. Çünkü müzik, düşüncenin kardeşidir; kelimelerin söyleyemediğini ses dile getirir. “Gönül Dağı” da bu türden bir eserdir — bir melodiden öte, insanın iç dünyasına uzanan bir metafizik haritadır. Peki, Gönül Dağı şarkısı kimin eseri? Bu sorunun yanıtı yalnızca bir isim ya da tarih değildir. Çünkü her gerçek sanat eseri gibi “Gönül Dağı” da bir kişinin değil, bir duyuş biçiminin, bir varoluş tarzının ürünüdür. Bu yazıda şarkıyı üç felsefi eksende — etik, epistemoloji ve ontoloji — ele alarak anlamaya çalışacağız. — Etik Perspektif:…